![](/media/lib/475/n-krysztal-535851e49b60544294c9d35558338aec.jpg)
Zobrazowali niezwykły stan materii – kryształ Wignera
13 października 2021, 09:27Przed dwoma miesiącami informowaliśmy, że po ponad 80 latach fizykom udało się stworzyć – zbudowany wyłącznie z elektronów – kryształ Wignera. Teraz inna grupa naukowa nie tylko uzyskała kryształ Wignera, ale go też zobrazowała. Możemy więc naocznie przekonać się, jak wygląda ten niezwykły stan materii. A wszystko dzięki pracy zespołu Feng Wanga z University of California w Berkeley.
![](/media/lib/475/n-websttars-cbf8943dc8706fd4d6f856294c2b6a34.jpg)
Wyjątkowa podróż wyjątkowego teleskopu. JWST jest już w Gujanie Francuskiej
12 października 2021, 19:00Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba (JWST) przybył właśnie do Port de Pariacabo w Gujanie Francuskiej. Teraz czeka go podróż do Europe's Spaceport w Kourou. A 18 grudnia największy w historii teleskop kosmiczny zostanie wystrzelony w przestrzeń kosmiczną. Ten wyjątkowy pod każdym względem instrument wymaga wyjątkowego traktowania na każdym etapie planowania i budowy. Wyjątkowa była również jego podróż z USA do Gujany Francuskiej.
![](/media/lib/474/n-tyton-c5d8df5a41e3159f36a221563732f178.jpg)
Tytoń używany jest przez ludzi od ponad 12 000 lat
12 października 2021, 08:44Przed około 12 300 lat na bagnistym terenie dzisiejszego stanu Utah zjawiła się grupa ludzi zwabionych tam zapewne przez obecność megafauny – mamutów czy wielbłądów – oraz kaczek, dzięki którym nie musieli głodować pomiędzy upolowaniem większego zwierzęcia. O ich obecności świadczą pozostałości po palenisku, kamienne narzędzia i kości kaczek. Jednak tym, co najbardziej zainteresowało archeologów są nasiona tytoniu znalezione w palenisku.
![](/media/lib/474/n-elizabethhealey-0bcc8f4aca4d184308e1b42dac6fa3ad.jpg)
Obsydianowe lustro słynnego maga i astrologa Elżbiety I zostało wyprodukowane przez Azteków
8 października 2021, 13:34Obsydianowe lustro, które do kontaktu z duchami wykorzystywał John Dee, XVI-wieczny mag, astrolog i matematyk, doradca królowej Anglii Elżbiety I, jest pochodzenia azteckiego, wykazały badania przeprowadzone przez naukowców z Wielkiej Brytanii, Rosji i USA. Uczeni, posługując się metodą rentgenografii strukturalnej, porównali materiał lustra z różnymi źródłami obsydianu na terenie Meksyku
![](/media/lib/474/n-kolanowska-f86db328d339bcd6b2f81116c363a0ad.jpg)
Nagroda za wyjątkowe badania nad storczykami
8 października 2021, 13:23Dr hab. Marta Kolanowska z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego otrzymała nagrodę amerykańskiej Fundacji Maxwella/Hanrahana za wyjątkowe badania nad storczykami. Znalazła się w grupie 5 naukowców ze świata, których Fundacja nagrodziła za badania terenowe kwotą 100 tys. USD. W tym roku oprócz łódzkiej biolożki wyróżniono Karla Berga, Anelę Choy, Rosę León Zayas oraz Pedra Pelosę. Do nagrody nominowano 60 młodych naukowców.
![](/media/lib/474/n-chora-gorylica-19d1adab153ac7f7e575851b840b3583.jpg)
Życie Ndakasi, osieroconej gorylicy, której selfie stało się przebojem internetu
8 października 2021, 11:56Park Narodowy Wirunga poinformował o śmierci ukochanej 14-letniej gorylicy górskiej Ndakasi, która po długiej chorobie odeszła pod koniec września, wtulona w ramiona opiekuna Andre Baumy. Osierocona samica zdobyła internetową sławę, kiedy w 2019 r. z okazji Dnia Ziemi popularne stało się selfie, na którym widać strażników oraz Ndakasi i drugą gorylicę Ndeze; obie stoją wyprostowane i patrzą prosto w obiektyw.
![](/media/lib/474/n-denga-f483ef932eb4b76da2d0279347d0f02a.jpg)
Potężny inhibitor blokuje wirusa dengi, jedno z największych zagrożeń zdrowotnych dla ludzkości
8 października 2021, 11:10W ostatnich dekadach gwałtownie zwiększył się zasięg występowania dengi, wirusowej choroby przenoszonej przez komary. Zagrożona jest nią już połowa ludzkości, a WHO umieściła dengę na liście 10 największych zagrożeń dla ludzkości. Każdego roku zaraża się około 400 mln osób, z czego u ponad 100 mln występują objawy.
![](/media/lib/474/n-gurnah-4aa3bad362c97ecc86c39081a42862f2.jpg)
Literacki Nobel 2021 dla uchodźcy z Zanzibaru i profesora na University of Kent
7 października 2021, 14:29Abdulrazak Gurnah został uhonorowany tegoroczną Nagrodą Nobla z literatury za bezkompromisowe i pełne współczucia badanie skutków kolonializmu i losu uchodźcy pomiędzy kulturami i kontynentami. Ten szerzej nieznany pisarz z Zanzibaru jest emerytowanym wykładowcą literatury angielskiej i postkolonialnej na brytyjskim University of Kent. Specjalizuje się na badaniu literatury takich autorów jak Wole Soyinka, Ngũgĩ wa Thiong’o i Salman Rushdie.
![](/media/lib/474/n-niespor-faae9307c6e17635cd36835f1019770e.jpg)
Niesporczak w bursztynie sprzed 16 milionów lat. Nowy gatunek i zaledwie 3. taka skamieniałość
7 października 2021, 10:33Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda, Królewskiego Belgijskiego Instytutu Nauk Naturalnych, Uniwersytetu w Jenie i Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej donieśli o niezwykłym znalezisku – niesporczaku uwięzionym w dominikańskim bursztynie. To jedna z zaledwie trzech skamieniałości niesporczaków. I od razu reprezentuje ona nowy gatunek.
![](/media/lib/474/n-wieczorektabliczka-bd38d4e5d4a61ecf098c696716945044.jpg)
Polacy badają tajemnicze pismo z Wyspy Wielkanocnej
7 października 2021, 08:55Rongorongo, wciąż nieodczytane pismo z Wyspy Wielkanocnej, to prawdziwa gratka dla naukowców. Niewykluczone bowiem, że jest to jeden z niewielu przypadków w historii ludzkości niezależnego rozwoju systemu pisma. Doktor Rafał Wieczorek z Wydziału Chemii UW wraz z zespołem szczegółowo zbadał Tabliczkę Berlińską. To jeden z zaledwie 23 zachowanych do dzisiaj zabytków, na którym możemy zobaczyć rongorongo.